Όπως θα προσέξατε στον σεισμό της Κω ζημιές κυρίως έπαθε το λιμάνι της. Κι αυτό δεν είναι ασύνηθες. Και στην Κεφαλονιά προσφάτως συνέβη το ίδιο. Η εικόνα μίας ρωγμής και κλίσης του κρασπέδου σε ένα λιμάνι είναι ψυχολογικά επαχθής (όχι όμως επονείδιστη ούτε και μη αναστρέψιμη)!
“Άνοιξε η Γη” γράφουν οι Κασσάνδρες και αμέσως σου έρχεται στο μυαλό μία ρωγμή στην οποία εάν είσαι φοβερά άτυχος θα πέσεις μέσα. Είναι αλήθεια ότι όντως διαρρηγνύεται ο φλοιός της Γης και συμβαίνουν μετατοπίσεις εδαφών. Αλλά απείρως πολύ πιθανότερο είναι να σου έλθει ένα τούβλο ή μία πέτρα στο κεφάλι παρά να… σε ρουφήξει η Γη!
Αλλά ας αφήσω κατά μέρος το μαύρο χιούμορ, διότι κάποιοι άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και κάποιοι τραυματίστηκαν πολύ σοβαρά και να δούμε γιατί συμβαίνει αυτό.
Τα λιμάνια (μαζί με τις γέφυρες) είναι από τα ωραιότερα αντικείμενα ειδικότητας Πολιτικού Μηχανικού. Και ειλικρινά ήταν ένας τομέας με τον οποίο διακαώς θα ήθελα να ασχοληθώ, αλλά δυστυχώς η φύση αυτών των έργων προϋποθέτει στη χώρα μας τουλάχιστον συμμετοχή σε κατασκευαστική εταιρεία ή στο δημόσιο.
Η αρρωστημένη μου αγάπη για την ελεύθερη ιδιωτική αγορά ήταν το ξεκάθαρο εμπόδιο.
Και τα δύο προηγούμενα είδη έργων είναι πανάρχαια και αποτελούν την κορυφή της ανθρώπινης σκέψης στα βάθη των αιώνων. Διότι και τα δύο είναι πολύ δύσκολα από κατασκευαστικής απόψεως. Εάν μάλιστα αναλογισθούμε την παντελή έλλειψη μηχανικού εξοπλισμού φαίνεται θαύμα πως κατασκευάζονταν.
Τα λιμάνια υπάρχουν από τότε που υπάρχει και άνθρωπος. Και ατό σημείο αυτό προσέξτε πως με την θάλασσα συνυπάρχουμε από την πρώτη στιγμή της ύπαρξης μας ενώ με τον αέρα μόλις τα τελευταία εκατό χρόνια.
Ο απλούστερος τρόπος να κατασκευάσεις ένα λιμάνι και έναν κυματοθραύστη είναι να πετάξεις πέτρες στο νερό μέχρις ότου δημιουργήσεις ένα φράγμα. Η μία επάνω στην άλλη και προχωρώντας κάποια στιγμή θα “περιφράξεις” το νερό. Παρεμπιπτόντως ο σχεδιασμός ενός λιμένα ενέχει συναρπαστικές λεπτομέρειας και ειδικές γνώσεις.
Αλλά τώρα δεν κάνουμε μάθημα. Ωστόσο μόλις σας ανέφερα τον λόγο εμφάνισης ζημιών στα λιμάνια. Βέβαια στην σύγχρονη εποχή εκτός από πέτρες χρησιμοποιούμε προκατασκευασμένους ογκόλιθους από οπλισμένο σκυρόδεμα (beton), τους οποίους τοποθετούμε σαν κουτάκια τον ένα επάνω στον άλλον.
Στην κορυφή είτε όταν οι ογκόλιθοι είναι πέτρινοι είτε όταν έχουμε κυβάκια επιστρώνουμε επίσης μία πλάκα από beton, η οποία ενώνει ως κεφαλόδεσμος τα προηγούμενα και δημιουργεί και την επιφάνεια εργασίας μας.
Πολλά λιμάνια λοιπόν στην χώρα μας, η οποία είναι άκρως θαλασσινή έχουν κατασκευαστεί από το 1900 και με την μέθοδο της λιθορριπής, δηλαδή αυτό, το οποίο σας περιέγραψα με πολύ φυσικά απλό τρόπο. Είτε συντρίμματα λίθων είτε πέτρινους ογκόλιθους τον έναν επάνω στον άλλο.
Όταν με το κακό έλθει ο σεισμός τι συμβαίνει; Κινείται το έδαφος και φυσικά και ο πυθμένας. Αυτή η κίνηση μπορεί να διαταράξει την ισορροπία της λιθορριπής ή την θέση των ογκόλιθων, οι οποίοι θα μετατοπιστούν σε μία καλύτερη θέση. Αυτή η αναδιάταξη με τη σειρά της φθάνει μέχρι την επιφάνεια του έργου και δημιουργεί τις ρωγμές ή την αποκόλληση διαφόρων στοιχείων.
Τόσο απλό.
Ίσως και ο πυθμένας να διαταραχθεί και αυτό είναι ακόμα χειρότερο, διότι θα επηρεάσει και τις πιο σύγχρονες κατασκευές, εάν τυχόν έχουμε καθίζηση σε κάποιο σημείο. Προφανώς μία καθίζηση μπορεί να συμβεί και από μόνη της.
Για την περίπτωση του σεισμού ωστόσο η πιθανότερη αιτία είναι λόγω της παλαιότητας του λιμένα και του τρόπου κατασκευής του να έχουμε αναδιάταξη της θέσης των πέτρινων ογκολίθων λόγω της βίαιης κίνησης τους από τον σεισμό και τις ανάλογες ζημιές στην επιφάνεια του λιμανιού.
Οι φωτογραφίες είναι σημερινές από τον λιμένα της Πάτρας και τα ψαράκια του.
