Αυτό το ερώτημα πάντα με βασάνιζε και με βασανίζει… Ποιο είναι το κριτήριο της αισθητικής ομορφιάς; Γιατί κάτι μας αρέσει ενώ κάτι άλλο όχι. Φυσικά δεν πέρασαν κάποιες χιλιετίες για να θέσω τώρα το ερώτημα. Αυτό συνοδεύει την ύπαρξη του ανθρώπου από την εποχή των σπηλαίων… Είναι και άλυτο. Αλλά ας το κάνω λίγο πιο χειροπιαστό…
Σήμερα το πρωί, όπως περπατούσα για το γραφείο και αναρωτιόμουν (πάλι και πάλι) σε έναν δρόμο της Πάτρας πρόσεξα την συγκυρία των τεσσάρων κτιρίων, τα οποία είναι το ένα δίπλα στο άλλο με την ύπαρξη ενός στενού δρόμου να παρεμβάλλεται και ο οποίος δεν αλλοιώνει την εντύπωση.
Έχουμε δύο παλαιά διατηρητέα (το πρώτο δεν το δείχνω) τον δρόμο, δύο πολυκατοικίες και ένα ακόμα διατηρητέο. Τα φωτογράφισα σκοπίμως με έμφαση στο ύψος και όχι στον δρόμο… Λοιπόν! Δεν με στενοχωρεί η αισθητική τους και ακόμα και οι ευθείες γραμμές των πολυκατοικιών δεν είναι απωθητικές… Αντιθέτως θα έλεγα πως διαθέτουν μια κομψότητα στην απλότητά τους.
Τι είναι αυτό, το οποίο όμως κάνει την τεράστια διαφορά;
Είναι η φροντίδα του κτιρίου. Στα μεν παλαιά αρχοντικά υπάρχει μία αισθητική τάξη (ακόμα και εάν κάποιος δεχθεί πως είναι υπερβολικά “φορτωμένα”)… Στις σύγχρονες πολυκατοικίες υπάρχει η αίσθηση της εγκατάλειψης και της φθοράς καθώς και η έλλειψη μίας ομοιογένειας και αισθήματος κοινής κατοικίας… Προσέξτε λχ το κλιματιστικό… Από την άλλη τα φθηνά και άχαρα κάγκελα με ότι αυτό και να υποδηλώνει…
Στα παλαιά οι κορνίζες, τα χρώματα οι στέγες… Στα καινούργια –χωρίς οι γραμμές να είναι άσχημες- η αίσθηση παρατημένου…
Επίσης η έλλειψη περισσότερου πρασίνου και περιποιημένων ακάλυπτων χώρων και βλέπετε πως στις φωτογραφίες περιέλαβα δένδρα για να φανεί η τεράστια διαφορά…
Τα γράφω αυτά, διότι ένα πράγμα το οποίο με στενοχωρεί πολύ στην Ελλάδα είναι ακριβώς αυτό. Ωστόσο πέραν της ιστορικής ασεβείας, η οποία οδήγησε στην κατεδάφιση χιλιάδων κομψοτεχνημάτων υπάρχει μία πραγματικότητα. Το να οικτίρει κάποιος συνεχώς αυτή την πραγματικότητα χωρίς μία πρόταση για βελτίωση δεν αποτελεί προοδευτική σκέψη.
Δεν γνωρίζω πόσοι έχετε πραγματικά επισκεφθεί παλαιό αρχοντικό κτίριο (προ ανακαινίσεως) και με έκπληξη θα δείτε πως ο σχεδιασμός των εσωτερικών χώρων και η λειτουργικότητα δεν αποτελούσαν τα δυνατά τους σημεία. Σε αντίθεση με μία σύγχρονη πολυκατοικία… κυρίως στους χώρους υγιεινής… Τα παλαιά κτίρια σχεδιάζονταν από έξω προς τα μέσα με έμφαση στην πρόσοψη, αλλά το εσωτερικό τους δεν ήταν τόσο φιλικό. Τα σύγχρονα κτίρια αντιθέτως σχεδιάζονται από μέσα προς τα έξω και η πρόσοψη κατά μία έννοια προκύπτει…
Εν τέλει το ζήτημα είναι μάλλον κοινωνικό και λιγότερο αισθητικό.
Με το συγκεκριμένο δεδομένο (και όχι με την διάθεση να… ισοπεδωθεί μία πόλη και να επανακτιστεί) θα είχε πολύ ενδιαφέρον να δούμε πως θα μπορούσαμε να βελτιώσουμε με αυτούς τους τρόπους το αισθητικό μας περιβάλλον. Διάβασα μία μελέτη του Κυρίου Γιάννη Τσεκλένη σχετικά με την τοποθέτηση στεγών στις πολυκατοικίες της Αθήνας. Ναι είναι μία πολύ ενδιαφέρουσα πρόταση και προς την σωστή κατεύθυνση κατά τη γνώμη μου. Οι χρωματισμοί και η φροντίδα των προσόψεων επίσης (απλώς να μπορεί να γίνει αυτό με ομοιογένεια και να αντιμετωπίζεται η πόλη συνολικά ή έστω κάθε δρόμος και όχι κάθε κτίριο ξεχωριστά).
Οι ακάλυπτοι χώροι (αυτό το περίεργο φαινόμενο της αδιαφορίας για τις άλλες όψεις του κτιρίου πέραν της πρόσοψης)… Τι αντίληψη είναι αυτή ποτέ μου δεν την κατάλαβα… (ισχύει ακόμα και στον σχεδιασμό των αυτοκινήτων αυτό)…
Σταματώ εδώ…
Η χώρα και η παιδεία των κατοίκων της θα βελτιωθούν σε πολύ μεγάλο βαθμό εάν η αισθητική αποτελέσει ανάγκη… Πουθενά στον Κόσμο οι άνθρωποι δεν είναι καλύτεροι ή χειρότεροι… Το περιβάλλον όμως γύρω τους προδιαθέτει για τις ανάλογες συμπεριφορές…
Είναι πολύ περισσότερο σημαντικό αυτό από όσο ίσως νομίζετε…
