Όταν είδα για πρώτη φορά από κοντά ένα διαστημόπλοιο Mercury (μία κάψουλα) του 1959-60 κυριολεκτικά ένοιωσα ένα φοβερό συναίσθημα κλειστοφοβίας. Τόσο στενόχωρο με ένα μικρό παράθυρο και χωρίς ουσιαστική δυνατότητα ελέγχου συνειδητοποίησα τι σήμαινε αστροναύτης ειδικά στις πρώτες πτήσεις προς το άγνωστο τότε διάστημα.
Δεν ήταν τυχαία η επιλογή πιλότων με πολεμική εμπειρία μάλιστα, για αστροναύτες. Μόνο όσοι έχουν βιώσει το φοβερό stress μίας πτήσης εν καιρώ πολέμου σε ένα επίσης τόσο μικρό περιβάλλον, όπως το πιλοτήριο ενός πολεμικού αεροσκάφους θα μπορούσαν να αντέξουν ψυχολογικά στις συνθήκες μία διαστημικής πτήσης.
Τα διαστημόπλοια Mercury είχαν και περίπου 120 διακόπτες για κάποιους χειρισμούς, αλλά η όλη αποστολή ήταν εξαρτημένη από το κέντρο ελέγχου της NASA στη Γη.
Μετά το πρόγραμμα Mercury (Ερμής) ακολούθησε το πρόγραμμα Gemini (Δίδυμοι) με διθέσιες ωστόσο αυτή τη φορά κάψουλες, όχι όμως περισσότερο ευρύχωρες. Αλλά τουλάχιστον δεν ήσουν μόνος και υπήρχαν και δυνατότητες ελέγχου από τους αστροναύτες.
Στην αποστολή του Gemini 8 με αστροναύτες τον Νηλ Άρμστρονγκ (τον πρώτο άνθρωπο, ο οποίος περπάτησε στη Σελήνη ) και τον Ντέιβιντ Γκλεν συνέβη το όχι τόσο απρόοπτο: ένα βραχυκύκλωμα. Ήταν η πρώτη φορά, όπου επρόκειτο ένα διαστημόπλοιο να συνδεθεί με κάποιο άλλο. Αλλά τα πράγματα δεν συνέβησαν, όπως είχαν υπολογισθεί και με αφορμή το βραχυκύκλωμα, όταν αποκολλήθηκε το Gemini προκλήθηκε μία φοβερή και ανεξέλεγκτη περιδίνηση της κάψουλας. Τότε ο Νηλ Άρμστρονγκ επέδειξε μία τεράστια ικανότητα διαχείρισης εξαιρετικά δύσκολης κατάστασης (γι΄ αυτό και επιλέχτηκε κατόπιν για την πρώτη επανδρωμένη πτήση στη Σελήνη) και με κατάλληλους χειρισμούς κατάφερε να επαναφέρει την κάψουλα στη Γη. Δεν γράφω τώρα λεπτομέρειες, συνοπτικά τα αναφέρω. Το περίεργο ωστόσο είναι πως ο Άρμστρονγκ… επικρίθηκε για τους χειρισμούς του! Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως οι πρωτοβουλίες του και η άριστη γνώστη του χώρου και η μοναδική του ψυχραιμία έσωσαν την αποστολή και τους εαυτούς τους.
Ο διευθυντής πτήσεων της NASA, ο εμβληματικός Τζην Κραντς, τον κάλυψε πλήρως λέγοντας πως: “Το πλήρωμα αντέδρασε όπως το είχαμε εκπαιδεύσει. Αντέδρασε λάθος, διότι το είχαμε εκπαιδεύσει λάθος”!
Όταν οι συνθήκες είναι “λάθος” η… λάθος αντίδραση είναι και η σωστή. Ισχύει πλήρως στη “λάθος” εποχή μας.
