Η γεφυροποιία γενικά είναι από τα πλέον συναρπαστικά κεφάλαια της Επιστήμης του Πολιτικού Μηχανικού. Συνδυάζει ούτε λίγο ούτε πολύ το σύνολο της αποκτηθείσας γνώσης του αντικειμένου μας.
Τη συγκεκριμένη γέφυρα των Σερβίων Κοζάνης τη διέσχισα το Δεκέμβριο του 2019. Πραγματικά μία πολύ όμορφη γέφυρα και αισθητικά αλλά και τεχνικά. Επειδή εν τω μεταξύ συνδέει τις όχθες της τεχνητής λίμνης του Πολυφύτου αποκτά μία ακόμα εντυπωσιακή διάσταση.
Φυσικά οδηγώντας επάνω της δεν σκέφτηκα εάν είχε δομικά προβλήματα στατικότητας ούτε και είχα και αυτή την πρόθεση. Τώρα όμως με αφορμή την ολική απαγόρευση κυκλοφορίας θα ήθελα να σημειώσω δύο–τρία πράγματα γραμμένα με τον απλούστερο τρόπο.
Α. Θα αναρωτηθεί κάποιος.
Γιατί η γέφυρα να είναι… καμπύλη και όχι ευθεία, αφού ως γνωστόν στον Ευκλείδειο Κόσμο μας η ευθεία είναι η συντομοτέρα μεταξύ δύο σημείων; Και προφανώς αυτό θα οδηγούσε και σε οικονομικότερη κατασκευή. Υπάρχουν τρεις βασικοί λόγοι για αυτό:
- Αισθητικοί λόγοι. Μία γέφυρα ναι μεν είναι ένα τεχνικό έργο, αποτελεί όμως και τοπόσημο (landmark). Ως εκ τούτου επιβάλλεται να είναι αισθητικά κορυφαία. Το λειτουργικό όταν είναι ΚΑΙ όμορφο εκπληρώνει πλήρως την αποστολή του και εμάς ως πολιτικούς μηχανικούς μας ανεβάζει ψυχολογικά ενώ συνεισφέρουμε προς έναν καλύτερο και ομορφότερο κόσμο. Βέβαια αρκετές φορές δηλώνει και μία επισκοπούμενη έπαρση προκειμένου να αναδείξουμε τις δυνατότητές μας είτε ως επιστήμονες είτε ως κοινωνία. Θεμιτόν κατά τη γνώμη μου.
- Γεωτεχνικοί λόγοι. Μία γέφυρα δεν σχεδιάζεται μόνο στο χαρτί ή την οθόνη, πλέον. Χρειάζονται και τα πραγματικά δεδομένα. Ενδεχομένως η επιλογή θέσης των βάθρων να προέκυψε λόγω σταθερότερου εδάφους θεμελίωσης στα σημεία εκείνα. Για τη συγκεκριμένη γέφυρα, δεν νομίζω ωστόσο πως ήταν αυτός ο λόγος της καμπυλότητας αν και δεν το γνωρίζω. Και όχι μόνον στα σημεία έδρασης αλλά και στις άκρες της. Διότι υπάρχει περίπτωση να μην είναι εφικτή η επιλογή μίας κατάλληλης θέσης των ακρινών σημείων, ώστε να επιλέγεται η καμπυλότητα στην κάτοψη της γέφυρας ως η προσφορότερη.
- Οικονομικοί ανάστροφοι λόγοι.Ας μη χαλάσω την εικόνα, αλλά μερικές φορές τα έργα σχεδιάζονται με τέτοιον τρόπο ώστε να κοστίσουν… περισσότερο ή να ευνοηθεί κάποια τεχνολογία ή μία συγκεκριμένη κατασκευαστική εταιρεία. Αλλά ας μην δηλητηριάσω όμως την ανάρτηση αυτή με τέτοιου είδους σκέψεις.
Β. Τι είναι αυτό περί τενόντων και συστήματος Μοράντι;
Ο Ρικάρντο Μοράντι ήταν ένας Ιταλός Πολιτικός Μηχανικός, ο οποίος ανάπτυξε το ομώνυμο σύστημα προέντασης του οπλισμένου σκυροδέματος. Για να μην σας περιπλέξω με ορολογία και με το θέμα, το οποίο θα κατανοήσετε επαρκώς αφού σπουδάσετε τουλάχιστον επί μία πενταετία σε ένα Πολυτεχνείο και ασχοληθείτε ΚΑΙ στην εφαρμογή του, θα σας αναφέρω απλώς την αρχή του:
Όταν συμπιέζετε (εσείς) ένα αφρολέξ ή ένα μαξιλάρι αυτό διαισθητικά καταλαβαίνετε πως αποκτά σαφώς μεγαλύτερη αντοχή. Σφίγγει όπως θα λέγαμε. Αντί λοιπόν τη συμπίεση αυτή να την προκαλέσουν τα χέρια σας, σκεφτείτε ένα λάστιχο, το οποίο περνάει μέσα από μαξιλάρι τραβώντας το από τις δύο άκρες του. Αυτό κάνουν οι χαλύβδινοι τένοντες μέσα στο σώμα του οπλισμένου σκυροδέματος (κοινώς μπετόν αρμέ). Το σύστημα Μοράντι έχει θέματα συντήρησης και ίσως αυτό να είναι το μεγαλύτερό του μειονέκτημα, άλλωστε αποτελεί μία σπουδαία μέθοδο. Οι Ιταλοί ανέκαθεν ήταν άριστοι Πολιτικοί Μηχανικοί ήδη από την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και σε όλους τους τομείς (οδοποιία, υδραυλικά έργα, γέφυρες, λιμάνια).
Γ. Περί διάρκειας ζωής ενός τεχνικού έργου.
Τα τεχνικά έργα δεν σχεδιάζονται για… αιώνια χρήση, αν και πολλά τελικά παραμένουν και λειτουργούν αιώνες. Προφανώς ενδιαφερόμαστε να τα διατηρήσουμε ασφαλή και λειτουργικά όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο. Ειδικά μεγάλα έργα, όπως φράγματα και γέφυρες. Αλλά γενικά έχουμε μία πεντηκονταετία στο νου μας, εννοώ τις προδιαγραφές της Πολιτείας. Ένα αντιπλημμυρικό έργο το σχεδιάζουμε με βάση τα στατιστικά δεδομένα όγκου πλημμύρας της χειρότερης των 50 ή 100 ετών και όχι για τον Κατακλυσμό του Νώε.
ΚΑΙ τα έργα υφίστανται τις συνέπειες του χρόνου και γερνούν και αυτά όπως και οι άνθρωποι. Και τα αγαπάμε, διότι είναι δημιουργήματά μας και περικλείουν τεράστιο κόπο σκέψης και προσπάθειας.
Αυτά τα ολίγα και πολύ γενικά για να έχετε μία καλύτερη αντίληψη όσων διαβάζετε ή ακούτε για την εν λόγω γέφυρα.
