Θα αρχίσω με ένα κρύο ανέκδοτο, το οποίο ειρωνικά ανέφερε ο Διευθύνων Σύμβουλος της ENRON (η μεγαλύτερη απάτη – χρεωκοπία στις Η.Π.Α.) κατά τη διάρκεια των τεχνητών διακοπών ρεύματος στην Καλιφόρνια την περίοδο μεταξύ 2000-2001, (η ENRON εν τω μεταξύ χρεοκόπησε τον Δεκέμβριο του 2001):
Είπε λοιπόν ο Τζέφρι Σκίλινγκ:
“Ποια είναι η διαφορά μεταξύ του Τιτανικού και της Καλιφόρνιας; Και ο Τιτανικός, αλλά και η Καλιφόρνια βυθίστηκαν, μόνο πως τα φώτα του Τιτανικού παρέμεναν αναμμένα!”
Πολύ… έξυπνο και κυνικό αν και του κόστισε 24 έτη στη φυλακή (εξέτισε όμως τα 14).
Γιατί τα γράφω αυτά;
Διότι εκτιμώ πως η κατάσταση στην ενέργεια σήμερα έχει πάρα πολλά κοινά με το σκάνδαλο της ENRON. Και θα προσέθετα πως αυτό ισχύει γενικότερα.
Η ουσία είναι πως όπως ο Λου Πάι, πρώην μεγαλοστέλεχος της ENRON αποχώρησε έγκαιρα πουλώντας μετοχές αξίας 250 εκ. δολαρίων πριν την κατάρρευση και έγινε ο δεύτερος μεγαλοϊδιοκτήτης της Πολιτείας του Κολοράντο, χωρίς ποτέ να του απαγγελθούν κατηγορίες. Άρα πρέπει να… προλάβεις!
Οι 20 και πλέον χιλιάδες εργαζόμενοι της ENRON όμως επένδυσαν ολόκληρο το κεφάλαιο του συνταξιοδοτικού τους σε μετοχές της εταιρείας τους και έμειναν γυμνοί στ΄ αγκάθια (τα έχασαν ΟΛΑ). Πίστεψαν στην ψευδαίσθηση, της μόνιμης επιτυχίας και του αμαρτήματος της έπαρσης (και πολλοί της απληστίας). Μην πιστέψεις!
Η Καλιφόρνια ποτέ δεν είχε ουσιαστικά ενεργειακό πρόβλημα. Απλά οι traders της ENRON κατανόησαν πως κλείνοντας σταθμούς παραγωγής ενέργειας, μπορούσαν να αυξήσουν τεχνητά τις τιμές και να κερδίζουν πάρα πολλά (πολύ απλοποιημένα το περιγράφω, αλλά δεν απέχει από την πραγματικότητα).
Κάτι αντίστοιχο θεωρώ πως συμβαίνει στην Ευρώπη σήμερα. Τότε ήταν η ENRON με τους “εξυπνότερους” (όπως κομπορρημονούσαν και αυτοπροσδιορίζονταν οι ίδιοι) τύπους ενώ τώρα αφορμή είναι ο πόλεμος στην Ουκρανία.
Όλα καλά λοιπόν;
Όχι!
Η οικονομία παγκοσμίως βασίζεται αυτή τη στιγμή στον τύπο: H-F-V, ο οποίος σημαίνει Hypothetical Future Value (Υποθετική Μελλοντική Αξία). Δεν τον ανακάλυψα εγώ, αλλά ο ιδρυτής της ENRON Κεν Λέι. Είναι απλή η εφαρμογή του. Εγγράφεις στα βιβλία σου τα υποτιθέμενα μελλοντικά έσοδα, δείχνεις τεράστια κέρδη, αλλά από μετρητά δεν έχεις λάβει ούτε ένα σεντ. Προσέξτε το πάρα πολύ, διότι ΑΚΡΙΒΩΣ αυτό γίνεται σήμερα με εταιρείες-παγώνια κάθε είδους! Διαβάστε προσεκτικά πώς αναλύουν τις επιχειρηματικές κινήσεις τους και voilà, πλούτος ανύπαρκτος και απύθμενος δημιουργείται από το τίποτα.
Εκτός από τύπους, όπως ο Πάι, οι οποίοι θα αποχωρήσουν με τρελά κέρδη, οι υπόλοιποι, αφού θα έχουν ξεζουμίσει την αγορά, εάν δεν αποχωρήσουν έγκαιρα, θα μείνουν με αυτά τα… υποθετικά μελλοντικά κέρδη! Οι χαμένοι θα είναι οι απλοί πολίτες, οι οποίοι εκστασιάζονται από τις σοφές επιλογές των “εξυπνότερων τύπων”, ενώ δεν θα μπορούν να πληρώσουν τίποτα.
Αυτή είναι η πρόβλεψή μου…